نگاهی به سفر رافائل گروسی به ایران؛ چرایی، واکنش ها، بیم‌ها و امید‌ها

گروه سیاست | شهرآرانیوز؛ رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی، انرژی اتمی دیروز وارد تهران شد. طبق گمانه زنی‌های رسانه‌های بین المللی، هدف از این سفر، تلاش برای قانع کردن ایران به بازگشت به تعهدات بین المللی در قالب توافق نامه برجام است. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، پیش از سفرش به ایران در توئیتی نوشت که به تهران می‌رود تا ضمن ملاقات با مقام‌های ارشد ایرانی یک راه حل مشترک مطابق با قوانین ایران پیدا کنند تا آژانس بتواند به نظارت‌های حیاتی و ارزیابی فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه دهد، اقدامی که به گفته او به نفع همه طرف هاست.

 

این دومین سفر گروسی به ایران در یک سال گذشته است و این سفر درحالی انجام می‌شود که مهلت ایران به آمریکا برای برداشتن تحریم‌ها تمام می‌شود و متعاقب آن تنها یک روز دیگر اجرای پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد. پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس اجازه می‌دهد تا به طور سرزده و به فوریت از مراکز هسته‌ای ایران بازدید کنند و بازرسی انجام دهند.

هم زمان با سفر گروسی به تهران، خبرگزاری «رویترز» در وین به نقل از برخی دیپلمات‌ها خبر داد که آژانس انرژی اتمی در دو سایت هسته‌ای ایران آثار اورانیوم پیدا کرده است. علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی، در گفت وگویی با «فارس» درباره این خبر رویترز و در توضیح سفر گروسی به کشورمان گفت: «متأسفانه افشای اطلاعات محرمانه آژانس در رسانه‌های بین المللی روند ناخوشایندی است که از سال‌های گذشته همچنان ادامه دارد و در این خصوص ایران بار‌ها به صورت شفاهی و کتبی مراتب اعتراض خود را به آژانس ارائه کرده است.»

 

وی افزود: «ازآنجایی که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران درحال اجراست و طرف مقابل هنوز تعهدات خود درزمینه لغو تحریم‌ها را اجرا نکرده است، از تاریخ پنجم اسفندماه نظارت‌های فراپادمانی متوقف خواهد شد. درعین حال با آقای گروسی ملاحظات آژانس در چارچوب موافقت نامه پادمان و همکاری‌های دو طرف مورد بررسی و گفتگو قرار خواهد گرفت.»

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پیش از سفر گروسی به ایران، سفر وی به تهران را در آستانه پایان ضرب الاجل قانون لغو تحریم‌ها مهم ارزیابی کرد. اهمیت این سفر در بیان بورل به آن دلیل است که شاید این سفر همراه با دستاورد‌های موفقیت آمیزی باشد و در ادامه منجر به گشایشی در برجام شود. نخستین سفر گروسی به ایران اوایل شهریورماه سال جاری، موفقیت آمیز توصیف شد؛ زیرا دستاورد این سفر این بود که به بازرسان آژانس این امکان و جواز را داد تا به دو سایتی که در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی محل انجام فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای ایران بوده است، دسترسی پیدا کنند.

 

اکنون گروسی با امید به تکرار دستاوردی موفقیت آمیز در ایران، صبح روز گذشته با صالحی، دیدار و درباره موضوعات فنی و ترتیبات اجرایی توقف نظارت‌های فراتر از پادمان و پروتکل الحاقی گفتگو کرد. وی عصر گذشته نیز با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، دیدار کرد. واکنش‌های بین المللی به سفر اخیر گروسی به ایران حاکی از یک نوع امیدواری است، چنان که میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین، در توئیتی در واکنش به سفر گروسی به تهران نوشت: «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تعیین پارامتر‌های فعالیت بازرسی آژانس در ایران به تهران پرواز کرد. ما برای هر دو طرف آرزوی مذاکرات موفقیت آمیز را داریم.»

روز گذشته، حجت الاسلام جواد نیک بین، نماینده کاشمر در مجلس، در گفتگو با «فارس» از بیانیه بیش از ۲۲۰ نماینده مجلس درباره اجرای به موقع قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت منافع ملت ایران خبر داد. وی افزود: «طی این بیانیه نمایندگان تأکید کردند که دولت به هیچ وجه حق به تأخیر انداختن اجرای مصوبه مجلس در مورد اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و تأمین منافع ملت ایران را ندارد.» به گفته وی این بیانیه تا کنون به امضای ۲۲۰ نماینده رسیده و امضا‌های آن همچنان در حال افزایش است. همچنین تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌های کشور در تجمعی مقابل سازمان انرژی اتمی هم زمان با سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران با در دست داشتنن پلاکارد‌هایی در محکومیت ترور دانشمندان هسته‌ای و تصویر شهید فخری زاده به عملکرد آژانس در قبال ایران اعتراض کردند.

وزیر خارجه ایران نیز در گفت وگویی با شبکه تلویزیونی «پرس تی وی» درباره سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران گفت: «ما با گروسی درباره همه مسائل مهم و اقدامات بعدی ایران برای کاهش تعهدات برجامی مذاکره می‌کنیم، ولی آن‌ها اجازه نخواهند داشت تا زمانی که ایالات متحده به پایبندی کامل به تعهدات برجامی بازگردد، تصاویر دوربین‌های مراکز هسته‌ای ایران را دریافت کنند.»

 

وی افزود: «آژانس نماینده ما است و ما با آن درباره احترام گذاشتن به قوانین کشور خود که اجرای مصوبات مجلس است، گفتگو می‌کنیم و در عین حال برای وی برای انجام تعهداتش در زمینه نشان دادن صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران مانع تراشی نمی‌کنیم، چون برنامه ما صلح آمیز است و قرار نیست ماهیت آن تغییر کند. ما با نظارت‌های بیشتر موافقت کردیم. ما فتوایی مبنی بر حرام بودن، دارا بودن و ساخت تسلیحات هسته‌ای داریم. ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، این یک حقیقت ژئوپلتیکی است که ایران هرگز به دنبال ساخت تسلیحات نبوده و نیست.»